Glyukoza, qon bosimi, buyraklar – aloqasi bormi?
— Bu charchoq qayerdan paydo bo'ldi?
Agar bu murabbiyingizning yangi mashqlari tufayli bo'lsa, yaxsh bo’lardi.
Ovqatdan so’ng to'satdan yoki bo’lmasa ob-havo o'zgargan paytdami, o'ylab ko'rishga arziydi.
Biz surunkali buyrak kasalligi1, diabet va yuqori qon bosimining mumkin bo'lgan oqibatlari haqida gapirib bermoqchimiz. Iltimos, agar sizda ushbu ikkita tashxislardan birortasi bo'lsa, o'qing.
Keling, shartlarni muhokama qilib olaylik.
Buyraklarimiz organizimning metabolik mahsulotlardan tozalaydi, D vitaminini almashinuvida ishtirok etadi va suv hajmini tartibga solib turadi - bular asosiy funktsiyalardir. Arterial gipertenziya va diabet kabi kasalliklar buyraklarning kasallanishiga olib kelishi mumkin. Bunday hollarda ular o'zlarining funksional jihatini kamaytiradi: organizmni yomonroq tozalaydi, D vitamini metabolizmini va suv hajmini tartibga soladi. Agar buyrak funktsiyasining pasayishi uch oydan ortiq davom etsa, u "surunkali buyrak kasalligi" deb ataladi va shifokorlar tomonidan alohida tashxis sifatida davolanadi. Bundan buyon, qisqalik uchun biz uni SBK deb ataymiz.
SBK da buyrak to'qimalari chandiq yoki fibroz bilan almashtiriladi, bu kasallikning qaytarib bo’lmas ekanligini anglatadi. Bu kasallik bilan birgalikda odamda charchoq, ishtahaning bug’ilishi, oyoqlarning shishishi, qon bosimi ortishi va qichima paydo bo’lishi mumkin.
Yosh o’tkan sayin, SBK rivojlanish ehtimoli ortib boradi. Xavf omillariga: semirish, chekish, spirtli ichimliklar, yurak-qon tomir kasalliklari va oilaviy tibbiy tarixi ya’ni anamnez kabilar kiradi.
SBK rivojlanish ehtimolini oshiruvchi ikkita kasallik mavjud - qandli diabet va arterial gipertenziya².
Hozir ilm-fan haqida aytib berami, lekin oddiyroq tilda tushuntiramiz
Keling, ular haqida qisqacha va SBKga qanday ta'sir qilishi to’g’risida so’zlab beramiz.
Qandli diabet deb insulin ishlab chiqarilishi va uning organizmga3 ta'sir qilishda xalaqit beradigan kasalliklarning butun guruhni anglatadi.
Bu kasallik SBK rivojlanishiga sabab bo’lishi mumkin, chunki yuqori qon shakar buyrak to'qimalariga zarar etkazishi va asab tolalari bilan qon tomirlariga4 ta'sir qilishi mumkin.
Qandli diabet SBK bilan birgalikda yurak-qon tomir kasalliklari va o'lim xavfini keskin oshirishi mumkin.
Arterial gipertenziya - bu uzoq vaqt davomida yuqori qon bosimini anglatadi. Sport mashg’ulotlardan keyin qon bosimining oshishi hisobga olinmaydi. Arterial gipertenziya uzoq vaqt davomida o'zini namoyon qilmaydigan juda ayyor kasallikdir. Bosh og'rig'i, quloqlarda shovqin, zaiflikni keltirib chiqaradi.
Arterial gipertenziya va SBK ayovsiz doira hosil qiladi: bosim buyrak tomirlariga zarar etkazadi, ular suyuqlikni yomonroq chiqarib tashlaydi, uni tanada ushlab turadi, bu esa bosimning yanada oshishiga olib keladi.
SBK insult yoki yurak xurujiga olib kelishi mumkin Bundan tashqari, kasallik rivojlanib ketib to'liq organ etishmovchiligiga olib kelishi ham mumkin, bunday hollarda donor organ transplantatsiyasi yoki dializ zarur hisoblanadi. Dializ – bu qonni tozalash uchun odamning sun'iy buyrak apparatiga ulanishidir. Haftada 2-4 marta 3-6 soat davomida amalga oshiriladi. Oxirgi ikki hollar sizni hayot tarzingizni butunlay o'zgartirishga majbur qiladi.
Bu hol men bilan sodir bo’lishi mumkinmi?
Agar sizda arterial gipertenziya yoki diabet bo'lsa, SBKni qanday aniqlashingiz mumkin?
Birinchi o’rinda - shifokor bilan maslahatlashing. SBK "ayyor" kasallikning bir turi bo'lib, uning belgilari uzoq vaqt davomida paydo bo'lmasligi mumkin. Agar sizga arterial gipertenziya yoki qandli diabet tashxisi qo'yilgan bo'lsa – bu buyraklar faoliyatini muntazam ravishda kuzatib borish uchun sababdir.
Ro'yxatdagi bir yoki bir nechta alomatlar - charchoq, nafas qisilishi, ko'ngil aynish, shishish, ishtahani bug’ilishi yoki uyqu buzilishini sezsangiz, siz tibbiy ko’rikdan o'tishingiz kerak.
Buyraklaringizni faqat shifokor ko'rigidan o'tkazishingiz kerak. Diagnostika faqat laboratoriya sharoitida mumkindir.
Tashxisga nimalar kiradi:
- bemor bilan suhbat: e'tibor bering va alomatlar haqida gapiring;
- kreatinin darajasini o'lchash uchun qon analizi;
- albumin va kreatininni o'lchash uchun siydik analizi;
- Siz qo'shimcha ravishda ultratovush tekshiruvidan o'tishingiz (УЗИ), buyraklarning MRТ va KT, rentgenografiya va hatto biopsiyadan o'tishingiz mumkin.
Shunday qilib, sizda bu kasalliklardan bitta, ikkita yoki uchtasi bor. Nima qilish kerak?
Birinchidan, shifokorga murojat qiling. U jismoniy yukni hisoblab chiqadi.
Keyin u sizning ovqatlanishingizga ahamiyat beradi: u kaloriyalarni, tuz va oqsil miqdorini kamaytirishni tavsiya qiladi.
Nihoyat, sizga buyraklar yoki qon tomirlari uchun dori-darmonlar yozib beradi.
Ayni paytda sog'lig'ingizga g'amxo'rlik qilishni qanday boshlashingiz kerak?
Shifokoringizning qabuliga yoziling. Agar siz 20 yoshdan oshgan bo'lsangiz, muntazam tekshiruvlarni odatga aylantiring.
MUTAXSUS MASLAHATI TALAB QILINADI.
Material keng auditoriya uchun mo'ljallangan. Ushbu maqoladagi ma'lumotlar tibbiy maslahat emas va uning o'rnini bosa olmaydi.
Taqdim etilgan modellarning rasmlari faqat tasvirlash maqsadida ishlatiladi va ular tomonidan yoki mahsulot/xizmat/brenddan foydalanishni tasdiqlamaydi.
Axborot manbalari:
- Chronic Kidney Disease (CKD) [Электронный ресурс], 12.06.2021. URL: https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/chronic-kidney-disease-ckd.
- Клинические рекомендации. Артериальная гипертензия у взрослых. Российское кардиологическое общество, 2020.
- Клинические рекомендации. Алгоритмы специализированной медицинской помощи больным сахарным диабетом/Под ред. Дедова И. И., Шестаковой М. В., Майорова А. Ю. — Вып. 9 (доп.). — М., 2019.
- High Blood Pressure and Chronic Kidney Disease. For People with CKD Stages 1–4. The National Kidney Foundation.
- Diabetes and chronic kidney disease. Stages 1–4. The National Kidney Foundation.
